رابطه خویشاوندی و جایگاه آن در اسلام

عن عبد الرحمن بن عوف قال سمعت رسول الله صلى الله علیه وسلم یقول قال الله أنا الرحمن وهی الرحم شققت لها اسما من اسمی من وصلها وصلته ومن قطعها بتته. (رواه ابوداود)
الله می فرماید: من رحمن هستم و رَحم از اسم من اشتقاق یافته است هرکس آن را وصل کند من وی را وصل می کنم و هرکس آن را قطع کند من وی را قطع می نمایم .
وصل نمودن رحم کنایه از احسان به نزدیکان و خویشان است، و اینکه با آنان مهربانی نمود و احوالشان را جویا شد هرچند به تو بدی نمایند و از تو دوری گزینند، و قطع نمودن رحم یعنی عکس تمامی اینها عمل کردن و از خویشان و نزدیکان بریدن است . که در این حدیث بدین کار امر شده ایم و هرکس به اندازه توانایی خویش موظف است. قرطبی می گوید: صله رحمی که وصل می گردد دو نوع است: عام و خاص، عام همان صله رحمی است که دین است و برگردن شخص می باشد که با رفت وآمد نمودن و نصیحت کردن، عدل و انصاف و ادای حقوق واجب و مستحب است. و اما صله رحمی خاص: دادن نفقه نزدیکان، احوال آنان را جویا شدن و از لغزشهای آنان چشم پوشی نمودن است. حافظ ابن ابی جمرة می گوید: صله ارحام گاهی با مال و گاهی همکاری در رفع نیازها و دور ساختن ضرر و گاهی با چهره ای خندان و همچنین با دعا و غیره است ؛ خلاصه اینکه: وصل نمودن آن با رساندن آنچه امکان دارد از خیر و نیک و دفع نمودن شر و بلایاست و این هنگامی است که اهل رخم از مسلمانان باشند و اگر چمامچه از زمره کفار یا فجار باشند، در این حالت قطع نمودن رابطه با آنان بخاطر الله خود صله رحمی است بشرط اینکه آنان را وعظ و نصیحت نماید و سپس به آنها اعلام دارد که اگر چنانچه بر کفر یا فسق شان اصرار ورزند با آنان قطع رابطه می نماید با این حال بازهم پشت سر برای آنان دعا نماید . والله اعلم

قلبت را به الله بسپار تا بی نیاز گردی

عن أبی هریرة رضی الله عنه قال تلا رسول الله صلى الله علیه وسلم من کان یرید حرث الآخرة الآیة قال یقول الله :

"ابن آدم! تفرَّغ لعبادتی أملأ صدرک غنىً، وأسدَّ فقرک. وإلا تفعل؛ ملأت صدرک شغلًا، ولم أسدْ فقرک " «سلسله صحیحه و صحیح ابن ماجه»

رسول الله –صلی الله علیه وآله و سلم – آیه من کان یرید حرث الآخرة – را تلاوت نمود و فرمود که الله تعالی می فرماید:

ای فرزند آدم ! برای عبادت من فارغ شو، که سینه ات را از توانگری و بی نیازی پر می سازم و در فقر را به رویت می بندم ولی اگر چنین نکنی ، سینه ات را از گرفتاری پر می سازم و در فقرت را نیز نمی بندم .

ش- دستوری است از جانب الله تعالی برای بندگانش که قلب هایشان را برای عبادتش از امری دیگر خالی سازند . و آن را با چیزی دیگر مشغول نسازند تا که قلب هایشان را از توانگری پر سازد ، به دنیا و زیبایهای و نیز به آنچه که در دستان مردم است چشم ندوزند .

بلکه دنیا در دستانشان باشد نه در قلب هایشان و از آن توشه ای برای آخرت خویش برگیرند؛ همچو مسافری که تنها قصدش از سفر رسیدن به مقصد است؛ روش گذشتگان نیک و قرون اوائل اسلام همین بود .

فقر را بر رویش می بندد تا که محتاج هیچ کس نگردد و نفسش را سبراب نموده و در دنیا زاهدش می گرداند .

 واگر چنانچه آنچه را که الله تعالی به وی دستور داده است انجام ندهد، الله متعال قلبش را مشغول و گرفتار می نماید، چنانکه همش دنیا می گردد و از متاع دنیا سیر نمی گردد ، زیرا در آن فرو رفته و بدآن دل بسته است ، در فقر را بر رویش نمی بندد، بلکه وی دائما محتاج است ، ظاهرا فقیر است گرچه اموال بسیار داشته باشد .

از الله تعالی سلامت و رهایی از دنیا را خواستارم و مرا از دل بستن بدآن در امان بدارد.

زمین مردم را به ظلم نگیرید که گرفتار این عذاب می شوید

عَنْ عَائِشَةَ رَضى الله عَنْهَا: أنَ رَسُولَ الله صلى الله علیه وسلم  قَالَ: " من ظَلَمَ قِیدَ شِبْر مِنَ الأرْض طُوقَهُ مِنْ سَبْعِ أرْضِینَ ".

ترجمه : از عائشه رضی الله عنها روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هر کس به اندازه یک وجب از زمین به کسی ظلم کند (یعنی: اززمین کسی به اندازه یک وجب به ناحق بگیرد در قیامت) از هفت زمین همانند گردنبندی برگردنش انداخته می شود.

(این حدیث صحیح در صحیح مسلم آمده است)

توان داری و قرضت را نمی دهی ظلم است

عَنْ أبی هُرَیْرَةَ رَضی الله عَنْهُ: أن رَسُول الله صلى الله علیه وسلم  قَالَ :" مَطل الغنی ظُلْم، وَإذَا اتْبعَ أحدکم عَلى ملیء فَلیَتْبع ".

ترجمه : از عائشه رضی الله عنها روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: دیردادن ثروتمند قرضش را ظلمی است (که از جانب اودر حق طلبگارش انجام صورت می پذیرد) و هر گاه یکی از شما بر ثروتمند و دست پری حواله شد پس باید که (این حواله را) بپذیرد.

(این حدیث صحیح در صحیح مسلم آمده است)

سنتی تــــــــــــــــــــــــرک شده

            سنتی تــــــــــــــرک شده 

زمان آواز خروس را شنیدن از الله فضل و کرمش را در خواست نمودن وبرای خویش دعا کردن وزمان صدای خر ویا کوکوی سگ را شنیدن از شیطان به الله پناه بردن.

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: :(إذا سمعتم صیاح الدیکة فاسألوا الله من فضله فإنها رأت مَلَکَاً وإذا سمعتم نهیق الحمار فتعوذوا بالله من الشیطان فإنه رأى شَیطاناً) رواه البخاری ومسلم.

زاد النسائی وأبو داود والحاکم من حدیث جابر(ونباح الکلاب).

یعنی : هرگاه آواز خروس را شنیدید از الله بخواهید که به شما فضل و کرم عنایت فرماید زیرا این خروس فرشته ای را دیده است و هرگاه آوازخری ویا کوکوی سگی را شنیدید ازشر شیطان به الله پناه ببرید زیرا آنها شیطانی را دیده اند

تبصر: قاضی عیاض فرموده : علت (اینکه زمان آواز خروس دعا کنیم) این است که چون خروس فرشته ها را می بیند امید می رود که فرشته ها بر دعاء واستغفار افراد آمین بگویند و گواهان این تضرع و اخلاص افراد باشند ونیز گفته: فائده (اینکه زمان شنیدن آواز خر و کوکوی سگ) به الله پناه می بریم این است که چون خدشه شرو وسوسه شیطان است لذا در آن حالت باید به الله پناه برد .

فیروز آبادی در عون المعبود گفته : گفته شده که این حدیث دلالت بر این دارد که زمان آمدن افراد صالح و نیک رحمت الهی نازل شده و در آن وقت دعا قبول می گردد و زمان دیدن گنه کاران غضب الهی نازل شده و در آن وقت دعای پناه بردن به الله قبول می گردد.

مبارکپوری در تحفة الاحوذی : خروس خصوصیتی دارد که دیگرپرندگان ندارند او اوقات شب را خوب می داند و آوازش را برابر بدون تفاوت تقسیم می کند و پی درپی پیش و بعد از فجرآوز می دهد و هیچ اشتباه نمی کند خواه شب طولانی باشد و یا کوتاه .

(آری این حدیث مخصوص شب است یعنی در شب باید بعد از شنیدن آواز خروس دعا و بعد از شنیدن آواز خر و کوکوی سگ به الله پناه برد. زیرا در بعض الفاظ این حدیث این مطلب قید شده است ؛ چناچه در سلسله احادیث صحیحه حدیث شماره ( 3183 ) این حدیث چنین آمده است:

 إذا سمعتم صیاح الدیکة [ باللیل ] فاسألوا الله من فضله [ وارغبوا إلیه ] فإنها رأت ملکا وإذا سمعتم نهیق الحمار [ باللیل ] فتعوذوا بالله من الشیطان فإنه رأى شیطانا .

یعنی :هرگاه آواز خروس را در شب شنیدید از الله بخواهید که به شما فضل و کرم عنایت فرماید ومتوجه او گردید زیرا این خروس فرشته ای را دیده است و هرگاه آوازخری را در شب شنیدید ازشر شیطان به الله پناه ببرید زیرا آنها شیطانی را دیده اند ).

والله اعلم .