قرآن را در نماز تراویح چگونه بخوانیم؟

سوال:

آیا جایز است که قرآن را در کنارم بر روی میز گذاشته و از آن در نماز تراوح بخوانم؟ و آیا جایز است که صفحه را برگردانم در حالی که نماز می خوانم؟ و آیا روش دیگری بری خواندن وجود دارد؟

جواب:

سلام علیکم و رحمة الله و برکاته

حمل نمودن قرآن  و خواندن از آن در قیام جایز است و گناهی ندارد.

اما از روی حفظ خواندن بهتر و افضل تر است .

ابن ابی شیبه ذکر می کند که: ثابت البنانی گفته است که: انس رضی الله عنه نماز می خواند و غلامش مصحفی گرفته و در پشت سرش بود، هرگاه در آیه ای دچار فراموشی می شد غلامش رهگشا می گشت .
و عایشه غلامی را امام نموده بود که از قرآن می خواند چنانکه ابن شیبه ذکر نموده است .
والله تعالى أعلم .

تعداد رکعات نماز تراویح

بسم الله الرحمن الرحیم

برادر عزیزی سوال نموده بودند که نماز تراویح چند رکعت است با دلیل بیان نمایید؟

جواب:

پیامبر-صلی الله علیه و أله و سلم- بیتشر از یازده رکعت تراویح نخوانده است

که در این مورد در دو حدیث تعداد  نماز تراویح در زمان رسول الله -صلی الله علیه و آله و سلم- ذکر شده است:

1-«عَنْ أَبِی سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَنَّهُ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ سَأَلَ عَائِشَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهَا کَیْفَ کَانَتْ صَلَاةُ رَسُولِ اللَّهِ -صلی الله علیه و أله و سلم-فِی رَمَضَانَ فَقَالَتْ مَا کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَزِیدُ فِی رَمَضَانَ وَلَا فِی غَیْرِهِ عَلَى إِحْدَى عَشْرَةَ رَکْعَةً یُصَلِّی أَرْبَعًا فَلَا تَسَألْ عَنْ حُسْنِهِنَّ وَطُولِهِنَّ ثُمَّ یُصَلِّی أَرْبَعًا فَلَا تَسَألْ عَنْ حُسْنِهِنَّ وَطُولِهِنَّ ثُمَّ یُصَلِّی ثَلَاثًا» (بخاری، مسلم؛ ابو داود، ترمذی)

از ابو سلمه پسر عبدالرحمن روایت است که وی از عایشه -رضی الله عنها- درباره ی نماز رسول الله -صلی الله علیه و أله و سلم- در رمضان پرسید، عایشه -رضی الله عنها- گفت: رسول الله -صلی الله علیه و أله و سلم- در رمضان و غیر رمضان بر یازده رکعت نمی افزود، چهار رکعت می گزارد، از خوبی و طولانی بودنشان نپرس، سپس چهار تای می گزارد از خوبی و طولانی بودنشان نپرس. سپس سه تا می گزارد.

2- «عن جابر بن عبدالله رضی الله عنه عنه قال: صلی بنا رسول الله -صلی الله علیه و أله و سلم- فی شهر رمضان ثمان رکعات، و اوتر، فلما کانت القابلة اجتمعنا فی المسجد و رجونا ان یخرج، فلم نزل فیه حتی اصبحنا ثم دخلنا، فقلنا یا رسول الله اجتمعنا البارحة فی المسجد و رجونا ان تصلی بنا، فقال: انی خشیت ان یکتب علیکم» (این حدیث را ابن نصر در صفحه ی 90 و طبرانی در المعجم الصغیر صفحه ی 108 روایت نموده و سندش با ما قبلش حسن است و حافظ در فتح الباری 3/10 بدان اشاره نموده است و در التلخیص صفحه ی 119 آنرا تأیید و تقویت نموده و این حدیث را به صحیح ابن خزیمه و ابن حبان نسبت داده است)

«از جابر بن عبدالله رضی الله عنه روایت شده است که فرمود: رسول الله-صلی الله علیه و أله و سلم- در شبی از رمضان با ما هشت رکعت تراویح و وتر خواند، چون شب آینده فرا رسید در مسجد جمع شده و امیدوار بودیم که رسول الله-صلی الله علیه و أله و سلم- بیرون آید، تا صبح انتظار کشیدیم، سپس پیش پیامبر -صلی الله علیه و أله و سلم- رفتیم و گفتیم: ای رسول الله -صلی الله علیه و أله و سلم-! ما شب گذشته در مسجد جمع شدیم و امیدوار بودیم که با ما نماز بخوانید، پیامبر-صلی الله علیه و أله و سلم- فرمود: ترسیدم که بر شما فرض شود».

چگونه به استقبال رمضان برویم؟

بسم الله الرحمن الرحیم ...

با چه چیزی از رمضان استقبال کنیم؟ و با چه وسایلی آمادگی بگیرییم؟ آیا با خریدن انواع و اقسام نوشیدنیها و خوراک ها؟ و یا با دست از کار کشیدن و خوابیدن؟

سوال: روشهای درست و سالم برای استقبال این ماه بزرگ و پربرکت چیست؟

شایسته است که مسلمان در موسم عبادات افراط نورزد، و از جمله  اولین باشد و در این امر رغبت نمایند چنانکه الله متعال می فرماید:"وفی ذلک فلیتنافس المتنافسون" الآیة [المطففین: 26].  ( و در آن رغبت نمایند رغبت کنندگان)  و حبیب الله مصطفی -صلی الله علیه و اله و سلم-  فرموده است: در تمام زندگانی کارهای نیک انجام دهیدقال الحبیب المصطفى صلى الله علیه وسلم افعلوا الخیر دهرکم ، و تعرضوا لنفحات رحمة الله ، فإن لله نفحات من رحمته یصیب بها من یشاء من عباده و سلوا الله أن یستر عوراتکم و أن یؤمن روعاتکم قال الألبانی فی " السلسلة الصحیحة " 4 / 511 :

رمضان را با شیوه های مانند آنچه در زیر آمده استقبال نماییم:

اولا: دعا: برای اینکه الله متعال تو را تا این ماه فرصت داده زنده بمانی، رسول الله -صلی الله علیه و آله و سلم- فرموده است: دعاء عبادت است .( ابو داود)

گذشتگان نیک امت از الله متعال می خواستند که رمضان را به آنان برساند و سپس دعا می کردند که رمضان را از آنان قبول نماید .

هنگامی که رمضان را دریافتی دعا کن همانگونه که رسول الله -صلی الله علیه و آله و سلم-  هلال ماه را می دید دعا می کرد: اللهم أهله علینابالیمن و الإیمان و السلامة و الإسلام ربی و ربک الله (صحیح الجامع)

دوما: سپسگزاری و تشکر برای رسیدن آن، نووی در کتاب الاذکارمی گوید: بدان که مستحب است برای کسی که  نعمتی ظاهری مجددا به وی می رسد و یا اینکه گرفتاری ظاهری از وی دفع می گردد که سجده شکر نماید و یا آنچنان که شایسته الله است وی را ستایش کند» . چه بسیار افرادی بودند که در سال گذشته در کنارت نماز خوانده و قیام می نمودند و الان در دل خاک جای خوش کرده اند و انتظار دعایی نیک دارند که اگر به وی گفته می شد آرزو کن! می گفت: لحظه ای از رمضان را دریابم، خودت را به جای او تصور کن !

سوما: خوشحالی و شادی: از رسول الله –صلی الله علیه و آله و سلم- ثابت است که اصحابش را با آمدن رمضان بشارت می داد و می فرمود: ماه رمضان پیشتان آمده است، ماه رمضان ماه مبارکی است که الله تعالی روزه اش را بر شما فرض نموده است، در این ماه درهای بهشت باز و دروازه های جهنم بسته خواهند شد ... الی آخره» .( اخرجه احمد) و سلف نیک ما از صحابه و تابعین انان تا روز قیامت به این ماه اهمیت می دادند، و با آمدنش خوشحال می شدند، چه خوشحالی ای بالاتر از نزدیکی رمضان موسم نیکی و خیرات و نزول رحمات .

 فرض کن مهمانی بزرگوار است که یک سال است  آن را ندیده ای و الآن پیشت آمده است! برای او چه خواهی نمود؟ رمضان همان مهمان عزیز است خوش آمدگوییش را با اعمال صالح نما .

چهارما: عهد راست و استوار بستن بر غنیمت شمردن آن و پر نمودن اوقات آن با اعمال نیک، هرکس در عهدش با الله راست باشد الله متعال وی را بر عهدش استوار نموده و عملش را آسان خواهد نمود چنانکه می فرماید:

"فلو صدقوا الله لکان خیرا لهم" [محمد: 21].

پنجم: آگاهی و فقه احکام رمضان: بر شخص مومن واجب است که الله را با آگاهی عبادت نماید، جهل نسبت به فرائضی که الله متعال بر بندگانش واجب نموده  عذر نیست ؛ از جمله این فرائض روزه رمضان است که بر هر مسلمان لازم است مسائل و احکامش را قبل از آمدنش بداند تا که روزه اش درست و مورد قبول واقع شود.

ششم: لازم است که به استقبالش برویم با عزم راسخ بر ترک گناهان و توبه از تمامی گناهان، و دست برداشتن از آنان و عدم برگشت دوباره به آنان، چون رمضان ماه توبه و طلب بخشش است، اگر در این ماه طلب بخشش گناهان نکنیم پس چه هنگام توبه خواهیم نمود ؟ الله متعالی می فرماید: "وتوبوا إلى الله جمیعا أیها المؤمنون لعلکم تفلحون" [النور: 31]

هفتم: آمادگی خوب برای دعوت به سوی الله متعال:

آماده نمودن کلمات و جملات مناسب برای اینکه در مسجد محله اداء نماییم، با آگاهی و بصیرت به سوی الله فراخوانیم تا از کسانی نباشیم که جهالت را به عنوان راه خویش انتخاب کرده اند .

هشتم: رمضان را با گشودن صفحه ای جدید و سفید و درخشان با توبه ای صادق در زندگی مان استقبال کنیم چنانکه الله متعال می فرماید: [ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التوابین وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ ] و نیز در جایی دیگر می فرماید::یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا عَسَى رَبُّکُمْ أَنْ یُکَفِّرَ عَنْکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ وَیُدْخِلَکُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ و نیز می فرماید:إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَرِیبٍ فَأُولَئِکَ یَتُوبُ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَکَانَ اللَّهُ عَلِیمًا حَکِیمًا النساء 17

و می فرماید: وَاللَّهُ یُرِیدُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْکُمْ وَیُرِیدُ الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الشَّهَوَاتِ أَنْ تَمِیلُوا مَیْلًاعَظِیمًا

و رسول الله –صلی الله علیه و آله و سلم- می فرماید: من در روز هفتاد بار توبه می کنم .

 و نیز رسول الله –صلی الله علیه و آله و سلم- می فرماید: هرکس بگوید: أستغفر الله ... الذی لا إله إلا هو الحی القیوم و أتوب إلیه سه بار گناهانش بخشیده می شود هرچند از میدان نبرد فرار کرده باشد .

-       - صفحه ای درخشان با پیروی از رسول الله –صلی الله علیه و آله و سلم و دوری نمودن از آنچه که نهی نموده است .

-         گشودن صفحه ای روشت بوسیله والدین و خویشان و نزدیکان با نیکی و رابطه خویشاوندی .

-         باز نمودن صفحه ای درخشان با جامعه ای که در آن زندگی می کنی تا که بنده ای نیک و نفع رسان باشی چنانکه رسول الله –صلی الله علیه و آله و سلم- می فرماید: بهترین مردم کسی است که برای مردم سودمندترین باشد . (صحیح الجامع)

نهم: روزه را خالصانه برای الله گرفتن:

الله تعالی می فرماید: فَمَنْ کَانَ یَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا (110)الکهف  و اخلاص روح طاعت است و کلید قبولی اعمال صالح است و سبب می گردد که از جانب پروردگار جهانیان مورد کمک قرار بگیرد و به اندازه نیت و اخلاص و راستی با الله و در اراده خیر کمک و مدد پروردگار شامل بنده مومن می شود . ابن قم می گوید: به اندازه نیت بنده و همت و مراد و رغبتش در آن کمک و توفیق الله متعال شاملش می شود .

دهم: با قلبی سالم با مسلمانان بودن: مبادا که بین تو و شخص مسلمانی ناراحتی و کینه باشد چنانکه رسول الله –صلی الله علیه و آله و سلم- می فرماید:  در شب نیمه شعبان الله متعال تمامی مخلوقاتش را می بخشد مگر شخص مسلمان و کینه توز. ( صحیح الترغیب و الترهیب)

یازدهم: اهمیت دادن به امر واجب مانند نماز همراه با جماعت  و دیگر امور تا که کوچکترین پاداشی در رمضان از دستت نرود، و خودت را از گناهان باز دار تا که خار مسیر راهت نگردند .

دوازدهم: نماز شب خواندن و دعا نمودن و همچنین اوراد روزانه را خواندن تا که در نیمه های راه دچار سستی نشود، علاوه بر این وقت خاصی را برای قرائت قرآن تخصیص دادن در رمضان و غیر آن از ابن عباس –رضی الله عنهما- روایت است که: رسول الله –صلی الله علیه و آله و سلم- بخشنده ترین مردم بود و در رمضان  هنگامیکه جبرئیل را ملاقت می نمود و با او قرآن می خوانداز همیشه بیشتر بخشنده تر بود . و رسول الله –صلی الله علیه و آله و سلم- برای کار خیر از باد وزنده هم بخشنده تر بود .

سیزدهم: محسبه خویش بر کوتاهی در تحقق بخشیدن شهادتین و یا کوتاهی در واجبات و کوتاهی در عدم ترک آنچه که سبب واقع شدن در شهوات و شبهات می گرددتا که بنده رفتار و سلوکش در رمضان بر درات عالی از ایمان باشد، زیرا ایمان کم و زیاد می شود، با عبادات افزایش و با ارتکاب گناه کم می شود، اضافه می شود تا که مااند کوه می گردد و کاهش می یابد تا که از آن چیزی باقی نمی ماند چنانکه ابن عیینه می گوید .

چهاردهم: قلب پاک و سالم از شرک و کفر و بدعات و دوستی صاحبانش داشته باشی چنانکه الله متعال می فرماید: یَوْمَ لَا یَنْفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ (88) إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ (89)الشعراء و می فرماید:وَإِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْرَاهِیمَ (83) إِذْ جَاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ .

 و اخیرا: دادن افطاری روزه داران و آمادهگیری برای روزه خویش، رسول الله –صلی الله علیه و آله و سلم- فرموده است: هرکس که روزه داری را افطار دهد و یا  جنجگویی را مجهز نماید برایش اجری همانند اوست (صحیح الجامع)

فقراء و مساکین را از یاد مبر که از بهترین اعمال نزد الله متعال داخل نمودن شادی و خوشحالی در قلب مسلمان است و بدون شک شادی ای که با دادن یک وعده غذا در رمضان که مسکین حاصل نماید از دوستدارترین اعمال نزد الله متعال است .