برادر و خواهر گرامی حد اقل حقوق خودت را رعایت کن

برادر و خواهردینی من؛ این دست،پا و سایراعضائی که الله مهربان به تو داده است همه اینها امانت اند در نزد تو، وروزی در باره اینها از تو پرسیده خواهد شد پس مواظب باش تا حقوق آنها را رعایت نمائی و برای فهمیدن حقوق جسم واعضایت به احادیث زیر توجه نمائید:

1- عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : إِنَّ لِعَیْنِکَ عَلَیْکَ حَقًّا وَإِنَّ لِجَسَدِکَ عَلَیْکَ حَقًّا وَإِنَّ لِزَوْجَتِکَ عَلَیْکَ حَقًّا وَإِنَّ لِضَیْفِکَ عَلَیْکَ حَقًّا وَإِنَّ لِصَدِیقِکَ عَلَیْکَ حَقًّا .

عبدالله بن عمروبن عاص رضی الله عنهما فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همانا چشمت بر تو حقی دارد و همانا جسمت بر تو حقی دارد و قطعا خانمت بر تو حقی دارد و یقینا مهمانت بر تو حقی دارد و همانا دوستت بر تو حقی دارد .

(روایت: نسائی) 

2-عن أبی جحیفة وهب بن عبد الله رضی الله عنه قال: آخى النبی صلی الله علیه و آله وسلم بین سَلمان وأبی الدرداء، فزار سلمانُ أبا الدرداء، فرأى أمَّ الدرداء مُتبَذِّلَةً، فقال: ما شأنُکِ؟ قالت:أخوک أبو الدرداء لیس له حاجةً فی الدنیا، فجاء أبو الدرداء فصنع له طعاماً، فقال له: کل فإنی صائم قال: ما أنا بآکِلٍ حتى تأکلَ، فلما کان اللیلُ ذهبَ أبو الدرداءُ یقوم، فقال له: نمْ، فنام ثم ذهب یقومُ، فقال له: نمْ، فلما کان آخرُ اللیلِ قال سلمان: قم الآن، فصلَّیا جمیعاً، فقال له سلمان: إنَّ لربِّکَ علیک حقَّاً، وإنَّ لنفسِکَ علیکَ حقَّاً، ولأهلک علیک حقاً، فأعطِ کلَّ ذی حقٍّ حقه، فأتى النبیَّ صلی الله علیه و آله وسلم فذکر ذلک له، فقال النبیُّ صلی الله علیه و آله وسلم:" صَدَقَ سَلمان "

ابوجحیفه وهب بن عبد الله رضی الله عنه فرموده اند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بین سلمان و ابودرداء (رضی الله عنهما) برادری برقرار نمودند،(روزی) سلمان به دیدار بینی و ملاقات ابودرداء رفت و دید که ام درداء (خانم ابودرداء) لباسی به تن دارد که علاقه شوهر را بیشتر وجزب نمی کند به او گفت:ترا چه شده است؟(ام درداء) گفت:برادرت ابودرداء نیاز به دنیا (وزنان آن)ندارد، ابودرداء آمد و برای سلمان غذا آمده نمود و به او گفت که به خورمن که روزهام (سلمان)گفت من تا تو نخوری نخواهم خورد، و چون شب فرارسید ابودرداء خواست برای قیام الیل و نماز شب بلند شود(سلمان) به او گفت: به خواب، و او خوابید و باز دوباره خواست بلند شود(سلمان) به او گفت به خواب و او خوابید،و چون آخر شب شد سلمان (به ابودرداء) گفت: حالا بلند شو،لذا هردو(سلمان و ابودرداء) بلند شدند و نماز شب خواندند سپس سلمان به (ابودرداء)گفت:همانا پروردگارت بر تو حقی دارد و قطعاجسمت بر تو حقی دارد و خانواده ات بر تو حقی دارد، پس هر حق هر صاحب حق را به او پرداخت و اداء نما، ابودرداء به نزد پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آمده و این جریان را برای ایشان یسان نمودند ،پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: سلمان راست گفته است.

(روایت: صحیح بخاری)

3-عن أنس رضی الله عنه قال:جاء ثلاثةُ رهطٍ إلى بیوتِ أزواجِ النبی صلی الله علیه و آله وسلم ، یَسألون عن عبادةِ النبی صلی الله علیه و آله وسلم ، فلما أُخبِروا کأنهم تَقَالُّوها، وقالوا: أین نحن من النبی صلی الله علیه و آله وسلم وقد غُفِر له ما تقدَّمَ من ذنبهِ وما تأخَّرَ، قال أحدهم: أمَّا أنا فأصلی اللیل أبداً، وقال الآخر:وأنا أصومُ الدَّهرَ أبداً ولا أُفْطِر، وقال الآخر:وأنا أعتزل النساء فلا أتزوج أبداً، فجاء رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم إلیهم فقال:"أنتم الذین قلتُم کذا وکذا؟!أمَا والله إنی لأخشاکُم لله وأتقاکُم له، لکنِّی أصومُ وأُفطِرُ وأُصلِّی وأَرقُد، وأتزوَّجُ النساءَ، فمَن رَغِبَ عن سُنَّتی فلیس منی "

انس رضی الله عنه فرمودند:سه نفربه خانه های زنان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آمده اند و در باره روش واندازه عبادت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم پرسیدند:و چون زنان پیامبر آنان را (از روش و اندازه عبادت رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم)خبر دارنمودند، گویا که آنان (این روش و اندازه عبادت را) کم دانستند و گفتند: ما کجا وپیامبر صلی الله علیه و آله وسلم کجا و در حالی که گناه پسین و پیشین ایشان بخشیده شده است، یکی از آنان گفت: من شب ها را (نمی خوابم و) تا آخر عمر نماز می خوانم و دیگری گفت: من تمام عمرم را روزه می گیرم و هر گز (روزی را روزه) نمی خورم .و سومی گفت: من از زنان دوری نموده وهرگز ازدواج نمی کنم، (خبر به رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم رسید) سپس رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم به نزد ایشان آمدند و به آنها گفتند: آیا شماها چنین و چنان گفته اید؟!آگاه باشید که سوگند به الله که من از همه شما از الله بیشتر می ترسم و پرهیزگار تر هستم،ولی با این وجود(گاهی) روزه نفلی می گیریم(وگاهی روزها) روزخور هستم و(قسمتی) از شب را نماز می خوانم(وقسمت دیگری) را می خوابم وبا زنان ازدواج می کنم (این سنت من است) لذا هر کس از سنت من اعراض و روگردانی نماید او از (پیروان) من نیست .  

(روایت : صحیح بخاری و صحیح مسلم). 

4- عن ابن عباس رضی الله عنه  قال: بینما النبی صلی الله علیه و آله وسلم یخطُب إذا هو برجلٍ قائم فسأل عنه، فقالوا: أبو إسرائیل نذَرَ أن یقومَ فی الشمسِ ولایقْعُدَ ولا یستظِلَّ، ولا یتکلمَ ویصومَ، فقال النبی صلی الله علیه و آله وسلم:" مُروهُ فلیتکلَّم، ولیستظِلَّ ولیقعُد ولیتمَّ صومَهُ "

ابن عباس رضی الله عنه  فرمودند: در حالی که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم سخنرانی می نمودند ناگهان مردی را دیدند که ایستاده است در باره ای ایشان پرسیدند که چرا ایستاده است (صحابه)گفتند:این ابواسرائیل است نذر نموده که در جلوی افتاد ایستاده وننشیند و در سایه هم نرود وبا کسی سخن (نیز)نگوید و روزه بگیرد پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: به او دستور دهید که باید که سخن بگوید و به سایه برود و بنشیند ولی روزه اش را تکمیل کند و به اتمام برساند .

(روایت : بخاری) 

5- عن أنس رضی الله عنه أن النبیَّ صلی الله علیه و آله وسلم  رأى شَیخاً یُهادَى بین ابنیه، فقال:" ما بالُ هذا؟"، قالوا: نذرَ أن یمشی إلى بیتِ الله، قال:" إنَّ اللهَ تعالى عن تعذیبِ هذا نفسَهُ لغنی "، وأمرَهُ أن یرکب.

انس رضی الله عنه فرموده اند: همانا پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فردی را دیدند که بنا بر ضعیفی کج شده و در میان دو نفر که شانه هایش را گرفته اند پیاده راه می رود (رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم)فرمودند:که این را چه شده است(وچرا به این حالت پیاده می رود)؟ (صحابه موجود در آنجا) فرمودند: این فرد نذر نموده که پیاده به خانه الله (برای ادای حج) برود. (رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: همانا الله متعال بی نیاز است از اینکه این فرد خودش با این روش(عبادت نمودن)عذاب بدهد و(سپس رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم)به او دستوردادند تا بر سواری سوار شود.

(روایت : بخاری و مسلم) 

6- عن أبی برزة، أن رسولَ الله صلی الله علیه و آله وسلم قال:" لا تزولُ قدما عبدٍ یومَ القیامة حتى یُسأل عن أربعٍ: عن عُمُرِهِ فیمَ أفناهُ، وعن علمِه ماذا عمِل به، وعن مالِه من أین اکتسبَه وفِیمَ أنفَقَهُ، وعن جسمِه فِیمَ أبلاهُ ".

از ابوبرزه رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:هرگز دو پای انسانی در قیامت از جا تکان نخواهد خورد تا اینکه از چهار چیز از او پرسیده شود: 1- از عمرش که در چه راهی فنا نموده است 2- و از علمش که چه قدر به آن عمل نموده است. 3- واز مالش که از کجا به دست آورده و در چه راهی خرچ نموده است4- واز جسمش که در چه راهی پوسیده نموده است.

(روایت: ترمذی ، صحیح الترغیب والترهیب: 3592) 

7- عن معاذ بن جبل قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" لن تزولَ قدما عبدٍ یومَ القیامةِ حتى یُسألَ عن أربعِ خِصالٍ: عن عمُرِه فیمَ أفناه، وعن شبابِه فیمَ أبلاه، وعن مالِه من أینَ اکتسبَهُ وفیمَ أنفقَه، وعن عِلمِه ماذا عَمِلَ فیه ".

از معاذ بن جبل رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرگز دو پای انسانی در قیامت از جا تکان نخواهد خورد تا اینکه از چهار چیز از او پرسیده شود: 1- از عمرش که در چه راهی فنا نموده است 2- واز جوانیش که در چه راهی کهنه کرده است 3- واز مالش که از کجا به دست آورده و در چه راهی خرچ نموده است 4-و از علمش که چه قدر به آن عمل نموده است.

( صحیح الترغیب والترهیب: 3593) 

8- عن أبی هریرة قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" إن أوَّلَ ما یُحاسَب به العبدُ یومَ القیامة أن یُقال له: ألم أُصِحَّ لکَ جسمکَ، وأروِکَ من الماءِ البارِدِ؟".

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: اولین چیزی که از بنده در روز قیامت پرسیده خواهد شد (این است) که به او گفته خواهد شد: آیا برایت جسمت را سالم نگرداندم و ترا از آب سرد سیراب نگرداندم؟

(روایت:  ترمذی، ابن حبان، وحاکم، السلسلة الصحیحة: 539) 

9- عن عمران بن حُصین قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم :" إنَّ الله إذا أنعم على عبدٍ نعمةً، یُحِبُّ أن یرى أثرَ نعمتِه على عبدِه "

از عمران بن حصین رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هماناهرگاه که الله؛ بنده ای را از نعمتی بهرمند می کند دوست دارد که آثار آن نعمت را بربنده اش به بیند.

(روایت: ابن سعد، وطحاوی در المشکل، بیهقی در الشعب، السلسلة الصحیحة: 1290) 

10- عن أبی هریرة، قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" إنَّ الله عزوجل إذا أنعمَ على عبدٍ نعمةً؛ یُحبُّ أن یرى أثرَ النعمةِ علیه، ویَکرهُ البؤسَ والتَّباؤس، ویبغَضُ السَّائِلَ الملحفَ، ویُحبُّ الحیی العفیف المتعفِّف ".

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:هماناهرگاه که الله عزوجل؛ بنده ای را از نعمتی بهرمند می کند دوست دارد که آثار آن نعمت را بربنده اش به بیند ویأس و نامیدی را ناپسند می داردوگدائی که در گدائی زیاد پافشاری می کند را ناپسند می دارد وفرد باحیاء ،عفیف وپاکدامن را دوست می دارد.

(روایت : بیهقی در الشعب ، السلسلة الصحیحة: 1320) 

 11- عن سهل بن حُنَیْف، عن أبیه، عن جدِّه، عن النبی صلی الله علیه و آله وسلم قال:"لا تُشَدِّدوا على أنفُسِکم؛ فإنَّما هلَکَ من قبلَکم بتشدِیدِهم على أنفُسِهم، وستجدونَ بقایاهم فی الصوامع والدِّیارات ".

جد سهیل رضی الله عنه روایت نموده که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: (در عمل به احکام شرعی) بر خودتان سخت گیری نکنید؛زیرا کسانی که پیش از شما بودند با همین سختگیری ها برخودشان هلاک گشته اند که بقایای آنان را درکلیساها وخانقاها می بینید.

(روایت : بخاری در التاریخ، السلسلة الصحیحة: 3124) 

12- عن حذیفة قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" لا ینبغی لمؤمنٍ أنْ یُذِلَّ نفْسَهُ "، قالوا: وکیف یذلُّ نفْسَهُ قال:" یتعرَّض من البلاء لما لا یُطِیق ".

حذیفه رضی الله عنه فرمودند: که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: برای مسلمان واقعی مناسب نیست که خودش را ذلیل و خوار نماید(صحابه رضی الله عنهم) گفتند: چگونه انسان خودش را ذلیل می گرداند؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: خودش را برمشکلات وبلاهای پیش و عرضه می کند که توان برداشت آنها را ندارد.

(روایت:صحیح سنن ابن ماجه: 3243) 

13- عن عبادَة بن الصَّامت، أنَّ رسولَ الله صلی الله علیه و آله وسلم قضى أن:" لا ضَرَرَ ولا ضِرارَ ".

عباده بن صامت رضی الله عنه فرموده رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فیصله نمودند: نه ضرر رساند به خود و نه هم ضرر رساندن به دیگران (در اسلام مجاز) نیست (و وجودی ندارد).

(روایت: صحیح سنن ابن ماجه: 1895) 

14- عن أبی صِرْمَة، عن رسولِ الله صلی الله علیه و آله وسلم قال:" من ضارَّ أضرَّ اللهُ به، ومن شَاقَّ شقَّ اللهُ علیه ".

ابوصرمه رضی الله عنه فرمودند :رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:هر کس بر خود و یا دیگری ضرری را عاید نماید، الله (نتایج و عواقب)این ضرر را بر خودش برخواهد گرداند و هر کس بر خود و یا دیگری سخت گیری کند، الله (نتایج و عواقب)این سخت گیری را بر خود او عاید خواهد نمود.

(روایت: صحیح سنن ابن ماجه: 1897)